سید مرتضی آوینی
اشاره: سید مرتضی آوینی متن زیر را در جواب نظرخواهی مجله آدینه نوشته، اما در آن زمان در آن مجله منتشر نشده است. متن زیر از روی دست نوشته ایشان تایپ شده و رسم الخط آن تغییر نکرده است. نمونه سند دست نوشته نیز در زیر می آید.
اگر این سخن را که «وجود انسان ، عین آزادی است» به این صورت بیان کنیم که «وجود انسان عین اختیار است» ما هم به آن اعتقاد و بلکه یقین داریم. میگویم «ما» چرا که ما نسبت به عالم کنونی ، که یا غرب است و یا غرب باور ، در جبههای دیگر واقع شدهایم و حرف ما ، همان نیست که در عالم کنونی برسر زبانها و قلمها جاری است. یعنی اگر بخواهم صورتی کاملا منطقی به این نوشتار بدهم ناگزیر باید از بحث درباره «کلمات» آغاز کنم و یک بار دیگر ، کلمات کشورهای جهان سوم ، شمال و جنوب ، دموکراسی و نهادی شدن ... را از نظرگاه خویش معنی کنم و آنگاه به پرسش شما پاسخ دهم، اما چنین نکردهام و از بحث در باب «آزادی و انسان» آغاز کردهام. برمیگردم به سخن نخستین: .... و اما اگر این جمله را انسان که اگزیستانسیالیستهای نوین میگویند بیان کنیم یعنی اینکه «انسان هیچ نیست جز آزادی» از معتقدات خویش فاصلهای بسیار گرفتهایم. ما معتقدیم که انسان آزاد است و مختار پای به جهان می گذارد و از همین روی «متعهد» است اما نه آنچنان است که این انسان هیچ چیز جز «آزادی» نباشد.
